Wat is er aan de hand bij de Duitse autobouwers?

1. Welke partijen zijn er bij de zaak betrokken?

Alle grote Duitse autoconstructeurs: Volkswagen, Audi, BMW, Daimler (Mercedes) en Porsche. Het was Volkswagen zelf dat de kat de bel aanbond, en vorige zomer informatie verschafte aan de Duitse mededingingsautoriteit. Ook Daimler zou een gelijkaardige verklaring hebben afgelegd, zo beweert Der Spiegel, dat het onderzoek op het spoor kwam.

2. Wat zouden ze verkeerd hebben gedaan?

Al sinds de jaren 90 zouden de constructeurs op regelmatige basis onderlinge afspraken maken over de techniek, de prijs en de toeleveranciers van bepaalde onderdelen, gaande van onderdelen voor cabriodaken tot technieken voor de nabehandeling van stikstofoxide.

Der Spiegel beweert vooral dat de constructeurs onderling zouden hebben afgesproken hoe groot de tanks voor AdBlue zouden zijn. Die mengeling zet het schadelijke stikstofoxide om in water en het schadeloze stikstof. Een kleinere tank zou er volgens Der Spiegel voor zorgen dat de hoeveelheid AdBlue onvoldoende is om nog correct te kunnen werken.

3. Wat is er precies verboden aan die afspraken?

Wanneer producenten onderlinge strikte afspraken maken rond prijzen of toeleveranciers, andere leveranciers uitsluiten en het concurrerende producenten moeilijker maken, lopen die partijen daardoor heel wat kansen en inkomsten mis. Dat fenomeen wordt “kartelvorming” genoemd, een praktijk die in de Europese Unie en in heel wat andere landen verboden is.

4. Wat zijn de gevolgen?

De Duitse mededingingsautoriteit, het Bundeskartellamt, stelt nu een onderzoek in naar de afspraken bij de constructeurs. Het wil dus nagaan of er inderdaad sprake is van kartelvorming. Ook de Europese Commissie stelt een onderzoek in. Eventuele boetes zijn niet mals. Door de Duitse overheid zelf van informatie te voorzien, hopen Volkswagen en Daimler minder hoge boetes te krijgen als het tot een veroordeling komt.

Intussen kunnen de constructeurs de nieuwe imagoschade missen als kiespijn: de dieselgateaffaire van 2015 is nog maar goed en wel verteerd of dit nieuwe onderzoek komt eraan. De Duitse auto-industrie is een van de uithangborden van de Duitse economie, en een gedeukte reputatie heeft veel tijd nodig om te herstellen. De aandelen van de constructeurs kregen op de beurs de laatste dagen een stevige tik.

Ook de dieselmotor komt door de publicaties van Der Spiegel in zwaar weer. Het weekblad en andere media suggereren door de AdBlue-afspraken nieuw gesjoemel met de dieselmotor, maar het Duitse gerecht en de Europese Commissie houden zich op dit moment ver van speculaties. De vermoedens die Der Spiegel publiceerde, werden nog door geen enkele partij of door de overheden bevestigd. Het onderzoek zal zich dus in de eerste plaats toespitsen op het vermoeden van kartelvorming. Dat onderzoek zal wellicht nog een hele tijd in beslag nemen.

5. Hoe reageren de partijen zelf?

Voorlopig is BMW de enige constructeur die een officiële verklaring heeft gegeven. Het merk beklemtoont dat al zijn modellen officieel voldoen aan de wettelijke vereisten. De enige gesprekken die er met de andere constructeurs geweest zijn, zouden volgens BMW alleen maar over het installeren van de infrastructuur voor AdBlue in Europa gegaan zijn.

De Volkswagen-groep, dat ook Audi en Porsche onder zijn dak heeft, houdt deze week een bijzondere raad van toezicht om opheldering te geven over de zaak. Daimler zou zich al jaren grotendeels uit de afspraken hebben teruggetrokken en zijn medewerkers hebben opgeleid in mededingingsrecht, nadat het eerder al een veroordeling voor kartelvorming opliep bij zijn vrachtwagenafdeling.