Wie in debat gaat met tegenstanders van elektrische mobiliteit, krijgt verschillende argumenten te horen om het positieve milieu-effect van EV’s te weerleggen. Eén argument dat opgeworpen wordt, is dat EV’s veel zwaarder zijn, wat een negatief effect heeft op banden- en remslijtage, met een hogere uitstoot van schadelijke deeltjes als gevolg. Een nieuw rapport van EIT Urban Mobility, in samenwerking met Transport for London en de Greater London Authority, komt met conclusies op basis van cijfers uit Londen, Barcelona en Milaan.

Advertentie
Advertentie

Wat zijn niet-uitlaatemissies?

Voor we in de resultaten duiken, geven we eerst wat context. Dit onderzoek focust op niet-uitlaatemissies (“non-exhaust emissions” of “NEE’s”), dit is het fijnstof dat vrijkomt door slijtage van remmen, banden en wegdek, naast de deeltjes die uit een uitlaat komen. Deze staan los van de gebruikte brandstof en komen dus ook voor bij elektrische voertuigen. Ze vervuilen niet alleen de lucht en ons lichaam, maar ook het water en de bodem.

Blootstelling aan fijnstof heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid en draagt bij aan chronische ziektes, DNA-schade en vroegtijdige sterfte. De kleine fijne deeltjes (PM2.5) zijn bijzonder gevaarlijk omdat ze gemakkelijker diep in het longweefsel en de bloedsomloop terechtkomen.

Hoewel remslijtage de grootste bijdrager is aan het totaal aantal deeltjes, is slechts 40% daarvan van de meest schadelijke grootte PM2.5. Voor uitlaatemissies loopt deze verhouding op tot 95%, voor banden tot 70%.

De EV-paradox: elektrische auto’s helpen én schaden

Een opvallende vaststelling is de dubbele rol van elektrische wagens. Aan de ene kant zijn ze schoner: ze stoten geen uitlaatgassen uit en maken gebruik van regeneratief remmen, waardoor het vrijkomen van remstof met maar liefst 83% afneemt. Ook hybrides (van 10 tot 48% en plug-in hybrides (tot 66%) hebben dit voordeel.

Maar EV’s zijn gemiddeld ook 20% zwaarder dan hun fossiele tegenhangers en dat heeft een nadelig effect. De slijtage van de banden en het wegdek neemt namelijk toe. En toch is hun effect op onze gezondheid lang niet zo groot als graag wordt verkondigd door EV-haters, want van al het fijnstof dat afkomstig is van banden, komt slechts 2 tot 5% in de lucht terecht, van de wegdekslijtage ligt het aandeel zelfs nog lager.

Over het geheel bekeken, worden de hogere emissies door banden- en wegdekslijtage van elektrische auto’s gecompenseerd door hun lagere uitstoot van remstof en ontbreken van uitlaatemissies. We mogen volgens het onderzoek dus concluderen dat de elektrificatie van het wagenpark globaal genomen een positief effect heeft, onder andere omdat de directe gezondheidsrisico’s van fijnstof afkomstig van banden en wegdek een flink stuk lager liggen dan van uitlaatgassen.

Welke aanbevelingen staan er in het rapport?

Het rapport stelt ook een reeks maatregelen voor op verschillende niveaus om de situatie verder te verbeteren.

1. Stimuleren van duurzaam vervoer in de stad

De krachtigste maatregel? Minder auto’s, meer stappen en trappen. Volgens het rapport kan een overstap van privéwagens naar openbaar vervoer of actieve mobiliteit 5 keer meer effect hebben  dan enkel de elektrificatie van het wagenpark. Bussen stoten weliswaar 3 tot 5 keer meer fijnstof uit dan gewone auto’s door het hogere gewicht en intensief gebruik van remmen, maar ze kunnen tientallen mensen tegelijk vervoeren, waardoor ze toch een duurzame oplossing zijn.

2. Promoot elektrische voertuigen, maar met nuance

Hoewel elektrische auto’s NEE’s niet oplossen, verminderen ze wel de remslijtage drastisch en elimineren ze uitlaatvervuiling. Tegelijk moet er werk gemaakt worden van kleinere en lichtere EV’s en van materialen die minder snel slijten.

3. Voer nieuwe Europese normen versneld in

Vanaf 2026 komen er Europese normen voor remstofemissies (Euro 7), gevolgd door strengere bandenslijtage-eisen in 2028. Maar die gelden enkel voor nieuwe voertuigen. Een snellere invoering van schonere technologie heeft een grote impact op de uitstoot.

4. Verbeter de infrastructuur

Slecht wegdek leidt tot meer slijtage. Goed onderhouden wegen, slimme snelheidsbeperkingen en aangepaste verkeersstromen kunnen het fijnstof drastisch verminderen.

5. Maak burgers en beleidsmakers bewust

NEE’s zijn onzichtbaar, maar schadelijk. Bewustmakingscampagnes, het verzamelen van objectieve data en heldere regelgeving zijn nodig om het probleem op de agenda te krijgen en slimme keuzes te maken, zowel voor de overheid als op persoonlijk vlak.

Tot slot: stof tot nadenken

De elektrische auto is geen wondermiddel, maar dus ook geen boosdoener. De sleutel ligt in een combinatie van technologische innovatie, gedragsverandering en stedelijk beleid. Minder verkeer, lichtere voertuigen, betere materialen en nadenken over het milieu-effect van elke gereden kilometer zorgt samen voor de grootste impact. Wat vaker te voet gaan of met de fiets is nog altijd de beste keuze voor je mentale en fysieke gezondheid, op korte en op lange termijn.